วันที่5 ศีรีมาศ แหล่งเครื่องปั้นดินเผาอีกหนึ่งแห่งของสุโขทัย

เช้าวันนี้ผมออกเดินทางไปบ้านหน้าวัดลาย ต.ทุ่งหลวง อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย ที่นี่ถือว่าเป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาที่มีชื่อเสียงอีกแห่งของสุโขทัย ไม่ไกลจากที่พักครับ โดยมีคุณเพียว ปราชญ์ชาวบ้านให้การต้อนรับ

คุณเพียวเล่าให้ผมฟังว่า ชาวทุ่งหลวง ได้มีการสืบทอดการทำเครื่องบินดินเผาแบบโบราณมานานกว่า200ปีแล้วครับ มีเอกลักษณ์ที่สำคัญคือ ใช้ดินที่ขุดจากท้องนาของหมู่บ้านเอง มาหมักแช่น้ำไว้ 1 วัน 1 คืน แล้วนำมาผสมทรายในอัตราส่วน 2:1 จากนั้นจึงนำมานวดด้วยเครื่อง (ในอดีตใช้วิธีย่ำด้วยเท้า)ครับ จึงนำมาปั้น ด้วยกัน 4 วิธี คือ การตีการขึ้นรูปด้วยแป้นหมุน การหล่อน้ำสลิป และการปั้นด้วยมือ จากนั้นจึงนำมาเขียนฉลุลาย ความพิเศษอีกหนึ่งอย่างคือ ใต้ถุนบ้าน จะมีเตาเผา ส่วนเผาใช้เวลาราว1-2วันครับผม จึงได้ชิ้นงานที่สีแดงส้ม ถือเป็นเอกลักษณ์ ที่นี่มีการจำหน่ายเครื่องปั้นดินเผาทุกชนิดในราคาย่อมเยาว์อีกด้วยครับ

เรียนรู้การขึ้นรูป-ฉลุยลาย-ปัดทองด้วยตนเอง

ในชุมชนแห่งนี้ ยังมีการสอนและให้ความรู้การทำเครื่องปั้นดินเผาแก่ผู้ที่สนใจอีกด้วย งานนี้ ผมเองไม่พลาดแน่นอน

โดยกิจกรรมแรกที่ผมได้ลงมือทำคือ การขึ้นรูปด้วยแป้นมือหมุน โดยมีป้าทองจันทร์เป็นผู้สอน

ทันทีที่แป้นหมุนทำงาน ป้าให้ผมวางดินพร้อมใช้งาน แล้วนำมือผมจุ่มน้ำ พร้อมการขึ้นรูป จะทำให้ดินไม่แห้ง ใช้นิ้วโป้งกด และนิ้วชี้ดึงขึ้นมาเป็นรูปทรงตามความต้องการ เรียกว่าต้องใช้สมาธิ ความชำนาญเป็นอย่างมาก หากไม่มีสมาธิ งานก็จะไม่สวย แต่นั้นไม่ใช่ปัญหาของผม ผมลองหลายครั้งมากครับ เพราะสนุก เพลิดเพลินมากครับ แอบลุ้นไปเรื่อยๆ จนสุดท้ายผมได้หม้อใบไม่สูงมีลวดลายสวยงามกับเขาให้พอชื่นใจบ้างครับ

สิ่งต่อไปที่ผมได้ลงมือทำ การเขียนฉลุลาย โดยมีครูกิ๊ก ผู้เชี่ยวชาญด้านการฉลุลายสอนความรู้ ครูกิ๊กบอกกับผมว่า การฉลุลาย ต้องมีสมาธิ ข้อมือต้องพร้อมพริ้วไหว พระพุทธรูปปางลีลาที่อ่อนช้อย โดยครูกิ๊กจะลงดินสอให้ ส่วนผมฉลุลายตามเส้นเท่านั้น

การฉลุลายบนเครื่องปั้นดินเผาค่อนข้างยากครับ เพราะดินมีความเหนียว แต่ด้วยอารมณ์ศิลปิน และสมาธิที่มั่นคงของผม ก็ไม่ได้ทำให้การฉลุลายยากเลยครับ

อีกหนึ่งการเรียนรู้ของผมคือการได้ปัดทอง โดยมีครูเพียวเป็นผู้สอนครับ ครูเพียวบอกผมว่า การปัดทอง จะใช้แปรงทาสีขนาดเล็ก แตะบนยาขัดรองเท้าเบาๆ แล้วนำไปขยี้กับผงทองแท้100% ทาบนภาชนะเบาๆ สีทองจะติด

หากได้สีทองเข้ม ต้องลงหนักๆ จะได้สีทอง หากไม่แตะบนยาขัดรองเท้า สีจะไม่ติดนะครับ ขั้นตอนสุดท้ายคือการทาน้ำสลิป เป็นการทาแล็ตเกอร์น้ำเพื่อให้สีติดทนนาน ใช้เวลาราว10นาทีแห้ง สามารถนำกลับไปบ้านไปใช้งานได้ครับ

มาถึงคีรีมาศแล้ว ต้องหา" เฉลิ้มไก่ "ทานครับ ทำจากเนื้อไก่ ใส่เลือดไก่ รสชาติคล้ายลาบผสมลู่ เปรี้ยวนำ เผ็ดตาม หอมข้าวคั่ว ถือเป็นอาหารที่ชาวสุโขทัยทำต้อนรับแขกที่สนิทเท่านั้นครับ ใครมาสุโขทัยห้ามพลาด

" ขนมพับ " ขนมท้องถิ่นชาวทุ่งหลวง มีการนำแป้งข้าวเหนียวมาปรุงและหมักจนได้ที่ ใส่ถั่วดำ โรยด้วยเนื้อมะพร้าว นำมาห่อด้วยใบตองและพับจากนั้นไปนึ่งจนสุก รสชาติหวานมัน หอม อร่อย จนห้ามพลาดครับ

เป็นอย่างไรกันบ้างครับ สำหรับเครื่องปั้นดินเผา อ.คีรีมาศ ซึ่งเป็นของดีอีกอย่างหนึ่งของสุโขทัย ที่นี่มีสถานที่เที่ยวอย่างถ้ำพระแม่ยา เขาหลวง และอื่นๆอีกมากมายรอนักท่องเที่ยวมาเที่ยวชมอยู่ครับ