วัดป่าภูผาสูง เป็นชื่อของวัดที่หลายๆ คนอยากไปเยือนให้ได้สักครั้งในชีวิต ด้วยกิตติศัพท์ความศักดิ์สิทธิ์ของสถานที่ ความเชื่อมั่นศรัทธาในพระอาจารย์หลวงพ่อผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ความวิจิตรอลังการน่าสักการะกราบไหว้ของพระธาตุจอมผา (พระมหาธาตุเจดีย์ศรีภูผาสูง) และที่สุดคือความงดงามตระการตาของธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์

วัดป่าภูผาสูง เป็นสำนักปฏิบัติธรรมกรรมฐานสาย ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ตั้งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติแห่งขุนเขามีเนื้อที่ดูแลจำนวน 2,800 ไร่ โดยสถานที่ตั้งวัดป่าภูผาสูงนี้มีชื่อตามแผนที่ทางทหารว่า ‘เขาช้างหลวง’ แห่ง ‘เทือกเขาภูหลวง’

แต่ชาวบ้านรู้กันในนามว่า ‘เขาเจ้าพ่อ’ พื้นที่เป็นป่าดิบแล้ง มีความสูง 760 เมตรเหนือจากระดับน้ำทะเล เป็นป่าต้นน้ำลำธารที่ไหลหล่อเลี้ยงไปยังน้ำตกวะภูแก้ว น้ำตกหินเพลิง อ่างซับประดู่ และหล่อเลี้ยงชาวบ้านในบริเวณ โดยรอบในเขตติดต่อ 4 อำเภอ คือ สูงเนิน สีคิ้ว ปากช่อง และ ปักธงชัย

สถานปฏิบัติธรรมอันโอ่อ่า จะเห็นได้ว่ารูปแบบทางศิลปกรรมแตกต่างจากวัดโดยทั่วๆ ไป แถมมีความผสมผสานกลมกลืนไปกับธรรมชาติราวกับไม่ใช่สิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น ที่สำคัญคือแทบไม่มีการปรับสภาพหน้าดิน สร้างขึ้นตามแนวของพื้นที่

วัดป่าภูผาสูง เป็นศาสนสถานที่ตั้งอยู่บนเขาอันเงียบสงบเป็นสถานปฏิบัติธรรม ด้วยเหตุที่ตั้งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติก็มีนักท่องเที่ยวแวะมาเยี่ยมเยือนกันเป็นประจำ ท่านเจ้าอาวาสไม่ได้ห้ามไม่ให้มาเที่ยวแต่ขอให้นักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมด้วยความสำรวมแต่งกายให้เหมาะสม ประวัติของวัดป่าภูผาสูงจากเว็บไซต์ของวัด ผมขอคัดลอกมาเก็บไว้ในเว็บทัวร์ออนไทยดังนี้

วัดป่าภูผาสูง เป็นสำนักปฏิบัติธรรมกรรมฐานสาย ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ตั้งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติแห่งขุนเขามีเนื้อที่ดูแลจำนวน 2,800 ไร่ มีชื่อตามแผนที่ทางทหารว่า "เขาช้างหลวง" แห่ง "เทือกเขาภูหลวง" แต่ชาวบ้านรู้กันในนามว่า "เขาเจ้าพ่อ" พื้นที่เป็นป่าดิบแล้ง มีความสูง 760 เมตรเหนือจากระดับน้ำทะเล เป็นป่าต้นน้ำลำธารที่ไหลหล่อเลี้ยงไปยังน้ำตกวะภูแก้ว น้ำตกหินเพลิง อ่างซับประดู่ และหล่อเลี้ยงชาวบ้านในบริเวณ โดยรอบในเขตติดต่อ 4 อำเภอ คือ สูงเนิน สีคิ้ว ปากช่อง และ ปักธงชัย

ประวัติความเป็นมาของวัดป่าภูผาสูงนั้นเริ่มต้นเมื่อปี พ.ศ. 2528-2530 เมื่อพระราชสังวรญาณ (หลวงพ่อพุธ ฐานิโย) ได้เริ่มสร้างวัดวะภูแก้ว โดยการส่งพระอาจารย์เจต ทีฆายุโก ซึ่งเป็นลูกศิษย์มาประจำอยู่ที่สำนักวัดวะภูแก้ว พระอาจารย์เจต์ท่านมีนิสัยชอบเที่ยวภาวนาตามป่าตามเขา จึงเดินทางขึ้นมาเที่ยวธุดงค์กรรมฐานที่บริเวณ "ภูผาสูง" เป็นอาจิณ และต่อมาท่านได้ชักชวนพระอาจารย์ใจ พระเพื่อนสหธรรมิก ขึ้นมาปฏิบัติธรรม ณ สถานที่แห่งนี้ด้วย

ปี พ.ศ. 2533-2534 พระอาจารย์ใจ ซึ่งเป็นลูกศิษย์หลวงพ่อพุธ พร้อมคณะศิษย์วัดป่าสาลวันที่ปรารถนาจะอยู่ป่าเขา จึงเดินทางขึ้นมาจำพรรษาที่บริเวณภูผาสูง นับว่าเป็นพระยุคแรก ๆ ที่เข้ามาจำพรรณา ณ เสนาสนป่าแห่งนี้

ต้นปี พ.ศ. 2535 เจ้าหน้าที่ป่าไม้เข้าใจผิดคิดว่า พระจะเข้ามาบุกรุกทำลายป่า ซึ่งในขณะนั้นกระแสของพระประจักษ์ พระบุกรุกป่าอนุรักษ์กำลังดัง จึงขึ้นมาขับไล่ พระ แม่ชี และชาวบ้านออกจากป่า พระและแม่ชีได้เดินทางออกจากป่า แต่ชาวบ้านไม่มีที่ไปจึงอดทนอยู่ต่อสู้เพื่อรักษาสิทธิ์ที่ควรจะได้ครอบครองที่ดิน เพราะเข้ามาอยู่ก่อนประกาศเป็นป่าสงวนแห่งชาติปี พ.ศ. 2525

หลังจากพระและแม่ชีย้ายออกไปแล้ว แต่ก็มีพระแวะเวียนเข้ามาจำพรรษาบ้าง แต่เป็นแบบชั่วคราว ไม่ได้ถาวรอะไร จึงเสมือนว่าป่าภูผาสูงนี้ไม่มีเจ้าของคอยหวงแหน การตัดไม้ทำลายป่าจึงเป็นไปอย่างสนุกสนาน พระบางกลุ่มถึงกับขอร้องคนที่ตัดต้นไม้ ไม่ให้ตัดต้นไม้ ณ บริเวณภูผาสูงนี้ แต่ก็ไม่ได้ผลทำให้พื้นที่ป่าลดจำนวนลงอย่างรวดเร็วเป็นจำนวนมาก

ปี พ.ศ.2537 พระมหาธีรนาถ อคฺคธีโร ซึ่งเป็นสัทธิวิหาริกของหลวงพ่อพุธ ฐานิโย ท่านได้เดินทางมาพักที่วัดวะภูแก้ว ปรารถนาแสวงหาที่สงบสงัดทำสมาธิภาวนาตามสมณวิสัย หลังจากนั้นท่านเดินธุดงค์จากวัดวะภูแก้วขึ้นมาบริเวณภูผาสูง และเกิดความพอใจในสถานที่แห่งนี้เป็นอย่างยิ่ง

หลังจากท่านเดินออกสำรวจเที่ยวชมป่ารอบ ๆ บริเวณภูผาสูงนี้ ท่านพบว่าป่าไม้ถูกตัดโค่นเป็นจำนวนมาก พวกสัตว์ป่าก็เดือดร้อนเนื่องจากต้องย้ายถิ่นฐานเพราะไม่มีป่าไม้ให้อยู่อาศัย มิหนำซ้ำยังโดนล่าโดยมนุษย์ผู้แล้งน้ำใจซ้ำอีก ในปีนั้นท่านจึงตัดสินใจอยู่จำพรรษาที่บริเวณเสนาสนะป่าภูผาสูงเพียงลำพัง

เมื่อท่านพระมหาธีรนาถ อคฺคธีโรได้จำพรรษาอยู่ ณ วัดป่าภูผาสูง จึงนำความนี้ไปกราบเรียนพระอาจารย์คือหลวงพ่อพุธ ฐานิโย ท่านจึงกล่าวสั่งสอนว่า "ท่านมหา... ท่านต้องสำรวมระวังตัวท่านให้ดี ที่เขาสูงแห่งนี้เป็นสถานที่สำคัญ ท่านจงอยู่ปฏิบัติธรรมที่นั่น ที่นั่นเหมาะสมสำหรับท่าน ถ้าเขาไม่มาตีนถีบตกหน้าผาก็อย่าหนี ขอท่านจงจำคำพูดของผมไว้ให้จงดี" ท่านพระมหาธีรนาถ จึงได้จำพรรษาอยู่ที่วัดป่าภูผาสูง และเป็นเจ้าอาวาสวัดป่าภูผาสูงตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา..